فرسایش معادن از فرسودگی ماشین آلات| مشکل معدن کاران لاینحل ماند

به گزارش می‌متالز، معادن خراسان رضوی ۲.۹ درصد از کل مساحت استان را تشکیل می‌دهند که شاخص‌ترین معادن استان، سنگ آهن خواف است که جزو ۱۰ معدن بزرگ سنگ آهن دنیا و بزرگترین معدن سنگ آهن ایران شناخته می‌شود.

ذخایر مس در شهرستان‌های بردسکن و سبزوار، خاک‌های صنعتی در شهرستان‌های گناباد و تربت‌حیدریه، کرومیت در شهرستان‌های نیشابور، سبزوار و فریمان و سنگ‌های تزیینی به صورت پراکنده در نقاط مختلف استان از بهترین ذخایر معدنی خراسان رضوی است.

وجود ذخایر زغال سنگ، مس، روی، آهن، منگنز، خاک نسوز، منیزیت، گل سفید، انواع سنگ ‏های ساختمانی نظیر مرمریت، تراورتن، سنگ آهن و گچ به حد فراوان در این استان یافت می ‏شود و این استان قطب تولید سنگ‌آهن و تولیدات معدنی مانند کرومیت، طلا، سنگ‌های تزیینی، مس و فیروزه است، اما همواره با مشکل جدی کمبود ماشین آلات معدنی روبروست!

کارشناسان و اهالی صنعت، عمر متوسط ماشین آلات معدنی را بیش از ۴۰ سال، کشاورزی را۲۷ سال، راه سازی را ۲۶ سال و صنعتی را ۳۰ سال می‌دانند و این در حالی است که قطعات و لوازم یدکی برخی از ماشین آلات به جهت آنکه چندین سال از تولید آن می‌گذرد، در بازار وجود ندارد و عملا اگر دستگاه و ماشین آلات دچار مشکل می‌شود، صاحب کارگاه، کارخانه و واحد معدنی و کشاورزی مجبور به کنار گذاشتن دستگاه و کاهش فعالیت می‌شود.

افزایش تولید در گرو ایجاد زیر ساخت

در همین راستا مدیرعامل معادن فولاد سنگان یکی از کمبود‌های جدی منطقه را ضعف در زیرساخت‌های حمل ریلی و جاده‌ای می‌داند.

علی امرایی در این رابطه اذعان می‌کند: یکی از کمبود‌های جدی منطقه ضعف در زیرساخت‌های حمل ریلی و جاده‌ای است، به طوری که اگر زیرساخت‌های لازم برای ارسال محصول در حد قابل قبولی باشد، ضمن اینکه ارسال گندله تولیدی با سرعت بیشتری امکان‌پذیر می‌شود در روندی سلسه‌وار به تولید بیشتر این معدن تأثیرگذار است.

وی در خصوص رابطه ایجاد زیر ساخت‌ها با افزایش تولید توضیح می‌دهد: اگر این مشکلات گریبانگیر معدن فولاد سنگان نباشد، با توانمندی‌های نیروی انسانی و قابلیت‌های فنی، توانایی عبور از ظرفیت ۵ میلیون تن گندله را داریم.

معدن مرمریت چناران در خراسان رضوی نیز نمونه یکی از همین معادنی است که برای استخراج سنگ با مشکل کمبود و فرسودگی ماشین آلات معدنی روبروست.

بهره بردار معدن مرمریت چناران در این رابطه اذعان می‌کند: استخراج اسمی این معدن باید سالانه ۱۰ هزار تن باشد، اما هم اکنون به دلیل کمبود ماشین آلات قادر به استخراج این میزان سنگ از معدن نیستیم.

حسین جوادی اذعان می‌کند: تامین ماشین آلات برای معدنکاران حکم نان شب را دارد و در صورت بی توجهی به این موضوع نمی‌توان درامدی حاصل کرد!

هزینه پشت هزینه

حسین طارقی یکی از بهره برداران معادن خراسان رضوی اظهار می‌کند: دولت بابت بهره برداری از معادن به هر عنوانی مانند حق بهره برداری و یا در قالب آسیب وارده به محیط زیست از معدنکاران در قالب حق و حقوق دولتی پول می‌گیرد، اما در قبال تامین نیاز‌های اولیه و یا زیر ساخت‌هایی مانند ماشین آلات معدنی هیچ مسوولیتی را گردن نمی‌گیرد.

وی با بیان اینکه تامین ماشین آلات و واردات ماشین آلات دست دوم هنوز با موانع بسیاری روبروست اظهار می‌کند: متاسفانه علاوه بر اینکه دولت بابت استفاده از این ماشین آلات از ما وثیقه می‌خواهد از طرف دیگر برای تامین سوخت مورد نیاز آن‌ها با مشکل مواجه هستیم و در این راه مشکلات بسیاری داریم.

وی اذعان می‌کند: متاسفانه ماشین آلات دست دوم به همان نسبت هزینه استهلاک و نگهداری آن‌ها بسیار زیاد است و لذا هزینه سربار بیشتری را به معدن کار تحمیل می‌کند.

حسین طارقی بهره بردار معدنی: برخی از ماشین آلات معدنی دست دوم در کشور‌هایی مانند امارات یا عمان آنقدر فرسوده شده اند، که دیگر استفاده دوباره از آن‌ها در ایران نمی‌تواند مفید واقع شود

این بهره بردار معدنی می‌گوید: معادن کوچک قادر به خرید یک بیل مکانیکی به قیمت ۳۰ میلیارد تومان نیستند و لذا دولت باید امکاناتی را فراهم کند تا اجاره ماشین آلات به قیمت مناسب برای آن‌ها فرهم شود.

وی با بیان اینکه واردات ماشین آلات دست دوم خود داستانی مفصل از مشکلات ریز و درشت است ادامه می‌دهد: برخی از ماشین آلات معدنی دست دوم در کشور‌هایی مانند امارات یا عمان آنقدر فرسوده شده اند، که دیگر استفاده دوباره از آن‌ها در ایران نمی‌تواند مفید واقع شود.

وی با اشاره به نبود حمایت از طرف دولت اذعان می‌کند: پیش از این دولت حقوق معدنی را به صورت تناژ محاسبه و از معدنکار دریافت می‌کرد، اما اکنون محاسبه حقوق دولتی به صورت درصدی شده است، به این معنا که درصد از فروش خالص معدن به عنوان حقوق دولتی دریافت می‌شود و اگر معدنکار هیچ برداشتی هم از معدن نداشته باشد، ملزم به پرداخت حقوق دولتی است که این رویه مورد رضایت اغلب معدنکاران نیست.

طارقی با اشاره به این موضوع که متاسفانه ما فاقد یک نقشه راه توسعه معادن هستیم اذعان می‌کند: در حوزه حمایت از معادن کوچک مقیاس باید برای حمایت از آن‌ها هر کدام متناسب با خودشان نوع حمایت مخصوصی از سوی دولت انجام شود.

وی اذعان می‌کند: یکی از مشکلات جدی ما نبود ماشین آلات معدنی در زمینه فرآوری این مواد معدنی است و اگر این ماشین آلات به کشور وارد شود و در دسترس معدن داران قرار بگیرد جلوی خام فروشی مواد معدنی گرفته می‌شود.

راندمان معادن در گرو تجهیز ماشین آلات

معاون معادن و صنایع معدنی اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در خصوص اهمیت توجه به معادن اذعان می‌کند: اگر ما بتوانیم توجه جدی به بخش معدن و صنایع معدنی داشته باشیم معدن می‌تواند نیروی محرکه و ناجی اقتصاد غیرنفتی کشور باشد و با متحول شدن این بخش سایر بخش‌های صنعتی و اقتصادی کشور هم متحول خواهند شد.

معاون معادن و صنایع معدنی اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی: عدم به روز بودن تکنولوژی و فراوری‌های روز معادن یکی از مشکلاتی است که باید با تجدید سرمایه گذاری در بخش ماشین الات با حمایت دولت در دستور کار قرار بگیرد

محمد توکلی می‌گوید: محقق شدن چشم انداز اقتصادی و برنامه‌ی راهبردی وزارت صمت در قالب ماده ۴۳ برنامه ششم توسعه بدون توجه جدی به بخش معدن به نظر من غیرممکن خواهد بود درحال حاضر اگر سهم معدن را غیر از صنایع معدنی در اقتصاد کشور بخواهیم درنظر بگیریم ناچیز است.

وی با بیان اینکه عمده مشکلات معادن را باید در حوزه فرسودگی ماشین آلات و تجهیزات عنوان کرد اذعان می‌کند: عدم به روز بودن تکنولوژی و فراوری‌های روز معادن یکی از مشکلاتی است که باید با تجدید سرمایه گذاری در بخش ماشین الات با حمایت دولت در دستور کار قرار بگیرد.

توکلی با تاکید بر این موضوع که باید بانک‌ها به این بخش از بنگاه‌های تولیدی با نگاه مثبت‌تر وارد عمل شوند اظهار می‌کند: در این راستا ضرورت دارد خرید ماشین آلات تسهیل و در قالب وام‌های بلندمدت کم بهره برای خرید تجهیزات و ماشین آلات در دستور کار قرار گیرد تا معدنکاران قادر باشند با راندمان مفیدتری کار کنند و قیمت تمام شده پایینی ایجاد کنند تا در نتیجه به سود برسند.

وی ادامه می‌دهد: تولیدات ماشین آلات معدنی در کشور به حدی نیست که نیاز معدن‌کاران را تامین کند، لذا شیوه نامه‌ها و ضوابط واردات ماشین آلات باید به نحوی تغییر یابد که منجر به آزادی واردات ماشین آلات نو شود که در داخل کشور به حد نیاز نیست.

معاون معادن و صنایع معدنی اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اذعان می‌کند: در همین راستا دولت حدودیکسال است که واردات ماشین آلات دست دوم را به کشور آزاد کرده است، اما این آزادی مشروط به آن است که نمونه داخلی نداشته باشد، یعنی تولیدکنندگان داخل کشور مشغول ساخت آن نباشند.

معادن کوچک مقیاس مشکلات بیشتری دارند

رییس دبیرخانه شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی نیز خرید ماشین آلات را برای توسعه معادن ضروری می‌داند و می‌گوید: نوسازی و تامین ماشین آلات نیازمند بودجه زیادی است.

رییس دبیرخانه شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی: از آنجا که خرید ماشین آلات معدنی نیاز به نقدینگی زیادی دارد و بعضا امکانپذیر نیست لذا پیشنهاد شده است تا طرح واردات ماشین آلات اجاره‌ای به ویژه برای معادن کوچک مقیاس به صورت پایلوت در خراسان رضوی اجرایی شود

علی اکبر لبافی اذعان می‌کند: از آنجا که خرید ماشین آلات معدنی نیاز به نقدینگی زیادی دارد و بعضا امکانپذیر نیست لذا پیشنهاد شده است تا طرح واردات ماشین آلات اجاره‌ای به ویژه برای معادن کوچک مقیاس به صورت پایلوت در خراسان رضوی اجرایی شود.

وی با بیان اینکه واردات ماشین آلات معدنی استیجاری دارای توجیه فنی، مالی و اقتصادی است ادامه داد: در نشست فوق العاده دبیرخانه شورای گفت‌وگوی استان، مصوبات شورا نیز این موضوع رصد و پیگیری شده و لذا مسوولان شبکه بانکی و دستگاه‌های اجرایی در نشست‌هایی که در این راستا برگزار شده بر اجرای اصل موضوع و ضرورت انجام آن اتفاق نظر دارند.

وی ادامه می‌دهد: شبکه بانکی با صدور ضمانت نامه‌های ارزی برای واردات ماشین آلات معدنی موافق است لذا این موضوع از سوی بانک‌ها قابلیت اجرایی دارد، دوم آنکه فعال معدنی می‌تواند تقاضای واردات ماشین آلات را به نظام بانکی ارائه کند و پس از بررسی‌های لازم در نهایت صدور مجوز و پرداخت تسهیلات انجام شود.

رییس دبیرخانه شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی می‌افزاید: هم چنین این امکان وجود دارد شرکت‌های بزرگ معدنی که دارای گردش نقدینگی هستند، در صورت تمایل متولی واردات شوند و ماشین آلات معدنی اجاره‌ای را در اختیار معادن کوچک قرار دهند.

لبافی اذعان می‌کند: به بیان دیگر، شرکت‌های بزرگ معدنی با شبکه بانکی وارد عقد قرارداد می‌شوند تا بتوانند ماشین آلات را وارد کرده و آن را در اختیار معادن کوچک مقیاس قرار دهند. در واقع، پیشنهاد شبکه بانکی آن بود که شرکت‌های بزرگ معدنی جایگزین کنسرسیوم معدنی شوند.

وی با بیان اینکه این موضوع و پیشنهادات مطروحه اخیرا در نشست‌های مختلف تشکل‌های بخش خصوصی بحث و بررسی شده و حتی فعالان اقتصادی پیشنهاد‌هایی هم برای تسهیل این موضوع داده اند یادآور می‌شود: امیدواریم که این همراهی و همکاری دولت با بخش خصوصی بتواند راهگشا برای معدنکاران باشد.

منبع: تحلیل بازار